तुर, कापूस पिकांवरील किड रोग नियंत्रणासाठी शेतकऱ्यांनी एकात्मिक उपाययोजना राबवावी

 

तुर, कापूस पिकांवरील किड रोग नियंत्रणासाठी शेतकऱ्यांनी एकात्मिक उपाययोजना राबवावी

 

बुलडाणा, (जिमाका) दि. 8: तूर पिकातील शेंगा पोखरणाऱ्या अळीला पोषक हवामान  व वातावरणामुळे तुर पिकांचे नुकसान होण्याची शक्यता आहे. तसेच कापूस पिकांवर दहिया रोगाचा प्रादुर्भाव आढळून येत आहे. यासाठी  शेतकरी बंधूंनी आपल्या पिकांची पाहणी करून वेळीच  व्यवस्थापनाचे उपाययोजना करावे, असे आवाहन बुलढाणा कृषि विज्ञान केंद्राचे वरिष्ठ शास्त्रज्ञ तथा प्रमुख डॉ. अमोल झापे व विषय विशेषज्ञ प्रा. प्रवीण देशपांडे यांनी केले आहे.

 

> तुर पिकांचे नुकसान करणारे अळयांचे प्रकार

 शेंगा पोखरणारी अळी: या किडीची मादी पतंग तुरीच्या कळ्या फुले व शेंगा  यावर अंडी घालते. अंड्यातून निघालेल्या अळ्या  तुरीच्या कळ्या आणि फुले खाऊन नुकसान करतात. पूर्ण वाढ झालेली अळी ३०-४०  मिमी. लांब, विविध रंग छटात  दिसून येते जसे की पोपटी, फिक्कट गुलाबी व करड्या रंगाची असून तिच्या पाठीवर तुटक करड्या  रेषा असतात मोठ्या अळ्या  शेंगांना छिद्र करून आतील दाणे उकरून खातात.

शेंगमाशी: या माशीची अळी बारीक गुळगुळीत व पांढऱ्या रंगाची असून तिला पाय नसतात. तोंडाकडील भाग निमुळता व टोकदार असतो ही अळी शेंगाच्या आत राहून शेंगातील दाणे अर्धवट कुरतडून खाते व त्यामुळे दाण्याची मुकनी होते.

पिसारी पतंग: या पतंगाची अळी १२.५ मिमी. लांब हिरवट तपकिरी रंगाची असते तिच्या अंगावर सूक्ष्म काटे व केस असतात आणि शेंगेवरील साल खरडून छिद्र करते व बाहेर राहून दाणे पोखरते

 

तूर पिकाकरीता उपाययोजना : या तिन्ही अळ्या कळ्या फुले व शेंगावर आक्रमण करीत असल्यामुळे त्यांच्या एकात्मिक व्यवस्थापन जवळजवळ सारखेच उपाययोजावे लागतात.  यासाठी प्रति हेक्टर 20 पक्षी थांबे  शेतात उभारावे त्यामुळे पक्षी किडींच्या अळ्या  खाऊन फस्त करतात. तसेच पिकांवर योग्य फवारणी करावी.

पहिली फवारणी : पिक ५० टक्के  फुलोरावर असताना निंबोळी अर्क ५ टक्के  किंवा अझाडेरेक्टीन  ३०० पी.पी.एम.   50 मिली. किंवा अझाडेरेक्टींन  १५००  पी.पी.एम, 25 मिली. किंवा क़्विनॉलफॉस  २५ ईसी 20 मिली. प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी

दुसरी फवारणी: पहिल्या फवारणी नंतर १५  दिवसांनी इमामेक्टीन बेंझोएट ५  एस. जी. 3 ग्रॅम किंवा क्लोरॅनट्रानीप्रोल  ५ टक्के एस.सी. 2.५  मिली. पैकी कोणत्याही एका कीटकनाशकाची प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी अळ्यांचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणावर असल्यास तुरीच्या झाडाखाली पोते टाकून झाड हलवावे त्यामुळे झाडावरील अळ्या पोत्यावर पडतील व त्या गोळ्या करून नष्ट कराव्यात

 

> कापूस पिकाकरीता उपाययोजना : दहिया प्रादुर्भावग्रस्त पिकाचे अवशेष जाळून नष्ट करावेत. नत्रयुक्त खतांचा अतिवापर टाळावा तसेच पिकावर रोगाचा प्रादुर्भाव दिसत असतांना फवारणीद्वारे नत्र खते देऊ नये. रोगाचा जास्त प्रादुर्भाव आढळून आल्यास अझोक्सीस्ट्रोबिन१८.2 % + डायफेनोकोनाझोल  ११.४ % एस. सी. १ ग्रॅम  किंवा क्रेसोझीम मिथाइल ४४.3 % एस. सी. १  ग्रॅम किंवा कार्बेन्डॅझिम१२ % + मन्कॉझेब मॅन्कोझेब ६३ % डब्लू. पी. 3 ग्रॅम प्रति लिटर पाणी या प्रमाणात घेऊन फवारणी करावी.

00000